Evliyalar Ansiklopedisi

Evliyalar  Ansiklopedimizde, İslâmiyetin başlangıcından yakın zamâna gelinceye kadar, muhtelif asırlarda ve değişik coğrafî bölgelerde, bilhassa bugünkü Anadolu topraklarında yaşayan ilim, irfân, ahlâk ve fazîlet sâhibi âlim ve velîlerden bir demet sunacağız.

On beş asırdır müslümanlara rehberlik etmiş, onlara doğruları öğretmiş, kendileri de eksiksiz İslâmî bir hayat yaşamış bulunan Evliyâ-yı kirâmın hepsini, bu hacmi sınırlı ansiklopedimizde zikretmek, hayâtlarından uzun uzun bahsetmek elbetteki mümkün değildir. Fakat “zikr-i cüz, irâde-i kül yâni parçayı zikredip bütünü kasdetme” kâidesine göre, onlardan bir kısmını ele almak istiyoruz. Zâten yayınlarımız arasında 18 cilt hâlinde daha önce neşredilen İslâm ÂlimleriAnsiklopedisi’nde bazı velîlerin hayat hikâyeleri uzun olarak; bâzıları da 10 ciltlik İslâm Târihi Ansiklopedisi ile 6 ciltlik Osmanlı Târihi Ansiklopedisi’nde yeri geldikçe, kısa kısa anlatılmıştı. Burada hâl tercümelerinden yâni biyografilerinden kısaca bahsedeceğimiz büyük velîler, kendi asırlarında olduğu gibi, zamanlarından sonra da dâimâ sevilen ve sayılan, hayatları örnek alınan zevâtın sâdece cüz’î bir kısmını teşkil edecektir.

İyi insanların hayatları öğrenildikçe, iyilerin adedi artacaktır. Mâzisini, büyüklerini tanıyamayan çocuklar, gençler ve yaşları ilerlemiş insanlar, büyüklüklere tâlip olamazlar. İnsanların çeşitli buhrânlara, bunalımlara, rûhî sıkıntılara maruz kaldıkları asrımızda, büyük insanların yaşayış tarzları, tavsiye ve nasîhatları, hâl ve hareketleri, kerâmetleri, hem zevk ve ibret almaya, hem de intibâha, uyanmaya sebeb olacaktır. Haklarında, ciltler çapında eserler meydana getirilebilecek kıymetli velîlerden herbirine dâir sâdece birkaç sayfa denilebilecek kısa bilgiler verebileceğiz. Fakat her şahsın hayatının sonunda, onlardan bahseden kaynaklar zikredileceği için, geniş bilgi almak isteyenler oralara
mürâcaat edebileceklerdir.

Bu ansiklopedimizde, kimi şahıslar hakkında, âbid, ârif, âşık, zâhid, mürîd, sofî, müttekî mücâhid, ümmî, derviş, basîret sâhibi, erbâb-ı dil (erbâb-ı kulûb), ehlullah, evliyâ (velî), ebdâl (büdelâ), evtâd, aktâb (kutub), gavs, havass, nücebâ, murâd, muhlis, muhlas, mukarreb, müceddid, mürşid, mükemmil, mutasavvıf, ricâl-i gayb, üveysî, pîr, üstâd, şeyh gibi bâzı dînî tâbirler kullanılacaktır. Bunlar hakkında bu girişte muhtasar, kısa kısa bilgiler vereceğiz.

Bunlardan sonra, yine ansiklopedide geçecek olan muhtelif olağanüstü hâllere verilen isimler ve mânâlarını takdîm edeceğiz. Yine ansiklopedimizde takvâ, verâ, zühd, ihlâs, mârifet, ilim, yakîn, maiyyet, seyr, kurb, cezbe, vecd, mevâcîd, havâtır, ahvâl, tasarruf, teveccüh, himmet, cem’iyyet, huzûr, hilâfet, mahbûbiyyet, ferdiyyet ve benzeri tasavvufî ıstılâhlara yer verildiğini müşâhede edeceğiz. Ayrıca zikir, vird, âdâb gibi dînî terimler de geçecektir. Bu ve
benzeri ıstılâhlar hakkında da elverdiği ölçüde bilgiler sunmayı faydalı görüyoruz.

Ansiklopedimizde, bunlarla berâber evliyânın çeşitli vasıfları, muhtelif dereceleri, sayıları ve aldıkları değişik isimler de zaman zaman geçecektir. Bunlar hakkında da kısa bâzı bilgiler sunulacaktır. Bir de tasavvuf ilmi ve evliyâyı sevme hakkında birkaç kelime yazmak faydalı olacaktır. Miftâh-un-Necât’ta zikredilen bir hadîs-i şerifte; “Allahü teâlânın harâm kıldığı (yasak ettiği) şeylerden sakın ki, insanların en âbidi olasın.” buyrulmuştur.

EVLİYALAR ANSİKLOPEDİSİ PDF FORMATINDA AŞAĞIDAKİ LİNKTEN İNDİREBİLİRSİNİZ

–